Dr. Mahfi Eğilmez: Ticaret Savaşlarında Yeni Dönem
İktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, bloğunda yayımladığı ‘Herkesin kaybedeceği oyun‘ başlıklı yazısında ABD Başkanı Donald Trump’ın dış ülkelere uyguladığı yeni gümrük vergilerini değerlendirdi.
Trump’ın Gümrük Vergileri ve Ticaret Savaşları
Eğilmez, ticaret savaşlarının bir ülkenin ya da her iki tarafın ithalatı engelleme gücünü kullanarak başladığını belirterek, “Bu engellemenin en nazik şekli kur savaşları yoluyla, en sert biçimi ise gümrük vergileri ve kotalar yoluyla yapılır. Kur savaşları bir süredir devam ediyordu. Şimdi Trump’ın başlattığı gümrük vergilerine dayalı ticaret savaşları dönemine girmiş bulunuyoruz” dedi.
Trump’ın Önlemleri ve Küresel Etkileri
Eğilmez, bu ticaret savaşının yalnızca ABD ve Çin arasında olmasının, bir ülkenin kazançlı çıkması ve diğerinin kaybetmesi ya da her iki ülkenin de kaybetmesiyle sonuçlanacağını ifade etti. Ancak, Trump’ın aldığı ithalat kısıtlayıcı önlemlerin yalnızca Çin’e değil, tüm dünyaya yönelik olduğunu belirterek, şu an için yalnızca Çin’in misilleme yaptığını fakat başta AB olmak üzere diğer ülkelerin de misilleme yapmaya hazırlanabileceğini vurguladı.
Ticaret Savaşlarında iPhone Örneği
Küreselleşmiş üretim yapısının ticaret savaşları kazananı olmayacağını açıklayan Eğilmez, örnek olarak dünyaca ünlü ABD markası iPhone’u ele aldı. Eğilmez, “Apple şirketi, iPhone’un tasarımını, yazılımını ve bazı parçalarını üretirken, geri kalan parçalar Almanya, Güney Kore, Çin, Japonya, İsviçre, Tayvan gibi ülkelerdeki şirketlere yaptırılıyor” dedi. Bu parçaların, Çin, Tayland, Malezya, Çek Cumhuriyeti, Güney Kore, Singapur, Filipinler gibi ülkelerde bir araya getirilerek üretildiğini ve en büyük üretimin Çin’de yapıldığını ifade etti.
Trump’ın Amacı ve Sonuçları
Eğilmez, küreselleşmiş üretim yapısında gümrük vergilerinin artmasının, ürün fiyatlarını yükselteceğini belirterek, Trump’ın bu vergilerle amacının, dünyanın dört bir yanına dağılmış üretimi ABD’ye çekmek olduğunu vurguladı. Eğilmez, “Gümrük tarifeleri, bu ürünlerin çok daha pahalıya mal olmasına yol açacak ve parçaları üreten ülkelerin düşük ücret avantajı kaybolacak” diyerek, bu durumda parçaların ABD’de üretilmesinin ekonomik hale geleceğini söyledi.
Fiyat Artışı ve Küresel Pazar
Eğilmez, “ABD’de üretim artarsa, hem istihdam yaratılacak hem de daha fazla katma değer içeride kalacak” dedi. Ancak, iPhone’un daha pahalıya üretilip satılacağına dikkat çekerek, “iPhone’un satış fiyatı arttıkça, daha düşük fiyatlı rakip cep telefonları piyasayı ele geçirecek” ifadelerini kullandı.
Küreselleşmeye Karşı Durum
Eğilmez, bu durumun yalnızca ABD için değil, diğer ülkeler için de geçerli olacağını ve sonuç olarak mal piyasalarındaki fiyat dengelerinin çok daha yüksek düzeylere çıkacağını söyledi. Eğilmez, “Üretici de tüketici de kaybedecek. Daha yüksek refah için küreselleşme sloganıyla çıkılan yolda tam tersi bir aşamaya gelmiş durumdayız” diyerek, küreselleşme sürecinde tersine bir aşamaya geçildiğini belirtti.
