Beyaz perde uyanıklığı: Parayı al sonra senaryoyu değiştir
Seher Alp
3 min read
Direktör Emin Alper’in “Kurak Günler” sineması, Cannes Sinema Festivali’nin “Belirli Bir Bakış” seçkisinde prömiyer yapmış, “Queer Palm” yani LGBT sinemaların gösterildiği kısımda de aday olmuştu. Kültür Bakanlığı takviyeli diyerek itibar topladığı sineması Cannes’dan mükafatsız döndü. Direktörü, bakanlık dayanağı onayından sonra senaryoyu değiştirdiğini verdiği röportajda itiraf etti. Bu durum, dayanak fonlarının uyanık direktörler tarafından harcanmaması için nelerin yapılması gerektiğini sorgulattı.
Direktör Alper’in sinemasının takviye öyküsü şöyle: 2019 yılında T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na “Balkaya” projesiyle başvuran Emin Alper, 950 bin lira dayanağa hak kazanıyor. Bu dayanaktan avans alarak projesini hazırlıyor. Takviye kararından bir buçuk iki sene sonra senaryo değişikliğine gidip, sinemanın ismini de “Kurak Günler” olarak değiştiriyor ve LGBT ilgisini merkeze koyuyor. Alper, senaryo değişikliğine gittiğini Variety’ye verdiği röportajda “Halk ortasında homofobinin yaygın olmasının yanı sıra devlet homofobik bir siyaset geliştirdi, bilhassa yeni dijital platformlara karşı. Hasebiyle öyküye homofobiyi dahil etmeye karar verdim ve sahiden uygun uydu” sözleriyle anlattı. Bakanlığa projesini teslim edip, dayanağın tamamını alma süreci ise 2023’te tamamlanacak.
YETMİŞ BEŞ MİLYON LİRA DAYANAK
VİZYON DA SÜRECE DAHİL
Bakanlık desteklediği senaryonun geliştirilmesi ve olgunlaştırılmasıyla ilgili değişikliklere de müsaade veriyor. Lakin yapısal, ahlaka mugayir, şiddet içeren, terör örgütü propagandası üzere değişikliklere onay vermiyor. Bu durumlarda verdiği takviyesi icra yoluyla faiziyle birlikte geri alıyor. Aylin sineması bunun en bilinen örneği. Kısa sinema dayanağı alan direktör Ozan Yoleri, sinemasında büyük değişikliklere gittiği için dayanağını iade etmek zorunda kalmıştı.
SON TAKVİYE CAZİP DEĞİL
Vizyona girmese bile sinema ön gösterim ismi altında şenliklerde reklamını gereğince yapmış, bakanlık dayanağını kullanarak da itibar kazanmış oluyor. Sonrasında dayanağın ödenmemesi yahut ödenen avansın geri istenmesi uyanık direktörler için bir yaptırım değil. Aslında sinema vizyona girmeden evvel bakanlığa bir kopyasının teslim edilmesi zarurî. Lakin bazen direktörler vizyondan sonra da sinemalarını teslim etmeyip, son dayanaktan feragat edebiliyor. Çeşitli kurnazlıklarla sinemaları üzerinde oynayan direktörler için son dayanak cazip değil. Bu işin içinde olan uzmanlar, ön gösterimden evvel de sinemanın izlenip, şenlik süreçlerinin başlamasını öneriyor. Tahminen dayanak kademelerinin buna nazaran düzenlenmesi bir tahlil olabilir. Bu halde beyaz perde uyanıklarının önüne geçilip, bu dayanaklara ulaşamayan direktörlere de alan açılmış olur.
